Η Κρήτη έχει μια μεγάλη ποικιλία τύπων, μορφών και παραλλαγών του μεσογειακού τύπου κλίματος. Η κλιματική ποικιλία και οι διαφοροποιήσεις κατά περιοχές, οφείλεται στο μεγάλο υψομετρικό εύρος, στην ποικιλία των εκθέσεων και στο έντονο μορφοανάγλυφο της περιοχής. Ο χειμώνας που χαρακτηρίζεται βροχερός και ήπιος, αρχίζει το Δεκέμβριο με βροχές συνήθως μικρής έντασης αλλά μεγάλης διάρκειας και παρατείνεται μέχρι το Μάρτιο. Κατά το χειμώνα έχουμε πολλές βροχοπτώσεις και χιονοπτώσεις στις περιοχές υψομέτρου μεγαλύτερου των 1.000 μ. Τα χιόνια καλύπτουν ένα μέρος του ορεινού συγκροτήματος των Λευκών Ορέων και συνήθως διατηρούνται μέχρι τον Απρίλιο.

Λόγω του μικρού της πλάτους της η Κρήτη έχει λίγα ποτάμια, που ξεκινούν από τους ορεινούς όγκους του νησιού στο κεντρικό του κομμάτι και καταλήγουν στο Λιβυκό και το Κρητικό Πέλαγος. Τα περισσότερα από αυτά έχουν λιγοστό νερό μονάχα κατά τους χειμερινούς μήνες, ενώ το καλοκαίρι είναι τελείως ξηρά.

Τα βουνά της Κρήτης σχηματίζουν μεγάλης ποικιλίας γεωλογικούς σχηματισμούς, μικρές λεκάνες, κοιλάδες, φαράγγια, σπήλαια και οροπέδια. Ανήκουν στο Δειναροταυρικό τόξο, που ξεκινά από τις Δειναρικές 'λπεις και περιλαμβάνει τους μεγαλύτερους ορεινούς όγκους της χώρας. Στα δυτικά της Κρήτης βρίσκονται τα Λευκά Όρη ή Μαδάρες, με ψηλότερη κορυφή τις Πάχνες (2.453 μ.).

Η Κρητική πανίδα φαίνεται καταρχήν φτωχή λόγω απουσίας των μεγάλων θηλαστικών και των άγριων σαρκοβόρων ζώων. Έχει όμως εξαιρετικά πλούσια ορνιθοπανίδα. Ο δε ενδημισμός φτάνει σε ποσοστά 60% για κάποιες κατηγορίες όπως τα σαλιγκάρια και τα αρθρόποδα. Στην ευρύτερη περιοχή των Λευκών Ορέων ζει ο κρητικός αίγαγρος ή αγρίμι (Capra aegagrus creticus) ενδημικό θηλαστικό μοναδικό στο κόσμο. Ωστόσο, παρά του ότι είναι μοναδικό ενδημικό είδος έχει μελετηθεί ελάχιστα. Θεωρείται ο πρόγονος της σύγχρονης κατσίκας κι είναι πια τεκμηριωμένο ότι μεταφέρθηκε στο νησί κατά την νεολιθική εποχή, (-9000 έως -8000 χρόνια).

Η Κρητική χλωρίδα είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες και σημαντικές στην Ευρώπη. Σύμφωνα με πρόσφατες δημοσιεύσεις η χλωρίδα της Κρήτης αποτελείται από 1742 διαφορετικά φυτά, εκ των οποίων τα 177 θεωρούνται αποκλειστικά ενδημικά και επιπλέον 38 ανήκουν στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης – Καρπάθου δηλαδή 215 είδη δεν βρίσκονται πουθενά αλλού στον πλανήτη μας. Αν και η χλωρίδα του νησιού θεωρείται από τις πιο μελετημένες της Μεσογείου είναι σίγουρο ότι επιφυλάσσει εκπλήξεις. Το ανάγλυφο της περιοχής, δύσβατες ορεινές περιοχές και φαράγγια που ακόμα δεν έχουν ερευνηθεί, ανατρέπουν συνεχώς τα δεδομένα για τον αριθμό και την κατανομή των φυτικών ειδών στο νησί. Από το σύνολο των ενδημικών φυτών της Κρήτης τα 100 περίπου βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή των Λευκών Ορέων δηλαδή ένα ποσοστό περίπου 56% ενώ τα 30 από αυτά (16,7%) απαντώνται μόνο στα Λευκά Όρη. Πολλά από τα ενδημικά και σπάνια φυτά της Κρήτης τα συναντάμε στα πανέμορφα φαράγγια νότια του Νομού Χανίων.