Διαβάστε για τα Χανιά

Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων
Συγχρηματοδότηση 70% από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ΕΓΤΠ.Ε-Π και το Ελληνικό Δημόσιο - Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
Συγχρηματοδότηση Ελληνικό Δημόσιο και ΕΕ
Γεωτουρισμός Εκτύπωση E-mail
Ο γεωτουρισμός είναι μια νέα μορφή εναλλακτικού  τουρισμού, ο οποίος είναι ο τουρισμός του ‘‘ενός τόπου’’, που χαρακτηρίζεται από ένα τοπίο και ένα τοπικό πολιτισμό.

 

του Δρ. Δημήτρη Τερζάκη, Καθηγητή του Τ.Ε.Ι. Κρήτης

 

 

Είναι μια δραστηριότητα τοπικής κλίμακας της οποίας η διαχείριση γίνεται από τους κατοίκους της περιοχής που η κύρια απασχόληση είναι στο πρωτογενή τομέα και δρα συμπληρωματικά, δεν δημιουργεί ανταγωνισμούς σε ότι αφορά τους φυσικούς πόρους και το ανθρώπινο δυναμικό.

 

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια μορφή περιβαλλοντικού τουρισμού η οποία ενσωματώνεται στον οικολογικό και κοινωνικό ιστό των αγροτικών κοινοτήτων, προσαρμόζεται στις ανάγκες και τις δυνατότητες της αγροτικής κοινωνίας ευνοεί την επαφή με τη φύση και τη σύσφιξη σχέσεων μεταξύ της πόλης και της υπαίθρου.

 

Μπορεί ακόμα να συμβάλλει υπό ορισμένες προϋπόθεσης στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη των ορεινών και μειονεκτικών περιοχών και στη διαφύλαξη και προώθηση της Γεωλογικής και Πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

 

Ο Γεωοτουρισμός εκτός από το ότι συμβάλει στην ανάδειξη και διαχείριση της Γεωλογικής Κληρονομιάς, προωθεί τα τοπικά προϊόντα ποιότητας που αποτελούν το βασικό στοιχείο για μια Πολιτική Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης της Υπαίθρου.

 

Για να αποτελέσει ο Γεωοτουρισμός ένα ελκυστικό τουριστικό προϊόν θα πρέπει να μην περιορισθεί μόνο σε θεματικές διαδρομές του τύπου μονοπάτια, αλλά να προσφερθεί ως ένα ολοκληρωμένο πακέτο Γεωμορφολογικών Τοπίων, Υπηρεσιών και Προϊόντων Τοπικής Ταυτότητας, μέσα από ένα συντονισμό εργασιών, δραστηριοτήτων και διεπιστημονικών προσεγγίσεων.

 

Το ερώτημα το οποίο προκύπτει είναι ποια θα πρέπει να είναι η ταυτότητα και ποιες οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν τα προϊόντα ώστε να μπορούν να προωθηθούν μέσω του Γεωτουρισμού;


Κατά αρχή θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας Γεωτουριστικός Οδηγός και να γίνει άμεσα η ένταξη των Γεωτόπων της περιοχής στους εθνικούς καταλόγους Γεωτόπων της Ελλάδος. Έπειτα να δημιουργηθεί ένας φορέας Τοπικού Συμφωνητικού Ποιότητας ο οποίος θα ασχοληθεί κυρίως με τα προϊόντα ποιότητας και τις υπηρεσίες των εμπλεκομένων μελών.


Στην πράξη αυτό σημαίνει συστηματική μελέτη των συγκεκριμένων παραδοσιακών μας προϊόντων με απώτερο στόχο την προτυποποίηση τους. Οι μελέτες αυτές πρέπει να περιλαμβάνουν όλα τα τοπικά προϊόντα προσδιορίζοντας το χαρακτήρα του παραδοσιακού ώστε να βοηθήσουν αφ’ ενός στη νομική κατοχύρωση της Ιδιοτυπίας και αφ’ ετέρου να αποτελέσουν ένα οδηγό σε ενδιαφερόμενους για παραγωγή.


Επισημαίνεται η ανάγκη δημιουργίας φακέλων με έμφαση στη διατροφική σύνθεση και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία τονίζουν τη σημαντική θέση που πρέπει να έχουν στη Μεσογειακή διατροφή.


Μετά λοιπόν τον προσδιορισμό της ταυτότητα του παραδοσιακού προϊόντος, της διατροφικής του σύνθεσης, της τεχνικής παραγωγής και της παραδοσιακής περιοχής παραγωγής, πρέπει να εξασφαλίσουμε την συνέχιση αυτής της παραγωγής και να εγγυηθούμε την ταυτότητα της με νομική κατοχύρωση.


Οι Αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να ονομάζουν τα πιο γνωστά προϊόντα τους με το όνομα του τόπου παραγωγής ή καταγωγής.


Η ονομασία προέλευσης χρησιμοποιούνταν ευρύτατα την εποχή εκείνη. Έτσι λοιπόν η ‘‘ονομασία προέλευσης’’ είναι μια κληρονομιά και κάθε γενιά απολαμβάνει τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από την κληρονομιά, έχει όμως και την υποχρέωση να τη μεταδώσει όπως την πήρε και ακόμη αν είναι δυνατόν να τη βελτιώσει για τις επόμενες γενιές.


Είναι φανερό ότι υπάρχει διάκριση μεταξύ:


1. της ‘‘ονομασίας προέλευσης’’ η οποία αναφέρεται σε μια περιοχή ή σε ένα συγκεκριμένο τόπο για να περιγράψει ένα γεωργικό προϊόν του οποίου η ποιότητα ή τα τυπικά χαρακτηριστικά οφείλονται σε παράγοντες της περιοχής (φυσικοί ή τεχνητοί) και η παραγωγή ή μεταποίηση γίνονται στην περιοχή. ΚΑΝ(Ε.Ο.Κ.) 2081/92 αρθ.2
και


2. της ‘‘εμπορικής ονομασίας’’ πού απλά εγγυάται την παρουσία μερικών χαρακτηριστικών και τον υπεύθυνο τρόπο που αυτά έχουν επιλεγεί.


Δεν υπάρχει λοιπόν αντίθεση μεταξύ της ‘‘ονομασίας προέλευσης’’ και της ‘‘εμπορικής ονομασίας’’.

 

Τα δύο αυτά στοιχεία είναι συμπληρωματικά και μπορούν να συνυπάρχουν προς αμοιβαίο όφελος. Βέβαια η ‘‘εμπορική ονομασία’’ έχει σχετικά μικρή διάρκεια ζωής, μπορεί να μεταπωληθεί, να μοιραστεί ή να επεκταθεί και κάποια μέρα να καλύψει τα προϊόντα μιας ομάδας εταιρειών σε αντίθεση με την ‘‘ονομασία προέλευσης’’ η οποία είναι μια εγγύηση διαρκείας, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για το ίδιο προϊόν επί αιώνες και αποτελεί έτσι μια οικονομική εγγύηση για τους κατοίκους μιας περιοχής μικρής ή μεγάλης, προσφέροντας στον τόπο πολλά πλεονεκτήματα, τα οποία εναπόκειται στον πληθυσμό που κατοικεί εκεί να τα κρατήσει και να τα αναπτύξει.


Στην πράξη όλα αυτά σημαίνουν μια φροντίδα για την προστασία του κοινού συμφέροντος. Είναι δηλαδή καθήκον του καθενός να διαφυλάξει κάτι που ανήκει σε όλους και από το οποίο ο καθένας ωφελείται. Και αυτό γιατί η ‘‘ονομασία προέλευσης’’ αποτελεί στόχο των ανταγωνιστών, που είναι πάντα έτοιμοι να αρπάξουν ένα προϊόν και να κάνουν απομιμήσεις.


Για να υπάρξει πραγματική κατοχύρωση ενός παραδοσιακού προϊόντος θα πρέπει οι ομάδες παραγωγών, αλλά και ο καθένας ξεχωριστά να κρατούν τους όρους, τις προδιαγραφές, την πρακτική και την ποιότητα καθημερινά σε όλα τα μέτωπα σε όλα τα επίπεδα σε όλη την αλυσίδα του προϊόντος.


Ποιο είναι το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας για την προστασία των γεωργικών προϊόντων προέλευσης και ποιες είναι μέχρι σήμερα οι εξελίξεις;
Επειδή οι Εθνικές πρακτικές στην εφαρμογή του συστήματος των Προϊόντων Ονομασίας προελεύσεως ήταν ανομοιογενείς κρίθηκε αναγκαία η θέσπιση ενός πλαισίου κοινοτικών κανόνων που να μπορεί να εγγυηθεί ίσους όρους ανταγωνισμού μεταξύ τους και τη μεγαλύτερη αξιοπιστία για τους καταναλωτές.


Δημιουργήθηκαν λοιπόν οι κανονισμοί ΚΑΝ(E.O.K.). 2081/92 και ΚΑΝ(E.O.K.)2082/92:
1. Ο κανονισμός ΚΑΝ(Ε.Ο.Κ.) 2081/92 αφορά τα ‘’Προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης’’ (Π.Ο.Π.) και τα ‘’Προϊόντα Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης’’ (Π.Γ.Ε).


Ως ‘’Ονομασία Προέλευσης’’ νοείται το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις μιας χώρας το οποίο χρησιμοποιείται στην περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου που κατάγεται από αυτή την περιοχή, το συγκεκριμένο τόπο ή τη χώρα αυτή και του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται κυρίως ή αποκλειστικά στο γεωργικό περιβάλλον που περιλαμβάνει τους φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες και του οποίου η παραγωγή, η μεταποίηση και η επεξεργασία πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.


Ως ‘’Γεωγραφική ‘Ένδειξη’’ νοείται το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή σε εξαιρετικές περιπτώσεις μιας χώρας το οποίο χρησιμοποιείται στην περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου που κατάγεται από αυτή την περιοχή, το συγκεκριμένο τόπο ή τη χώρα αυτή και του οποίου μια συγκεκριμένη ποιότητα, η φήμη ή άλλο χαρακτηριστικό μπορούν να αποδοθούν στη γεωγραφική αυτή καταγωγή και του οποίου η παραγωγή, ή και η μεταποίηση ή και η επεξεργασία πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.


Ο έλεγχος της παραγωγής των (Π.Ο.Π.) και (Π.Γ.Ε.) γίνεται σύμφωνα με τα Π.Δ 81/93 και Π.Δ 61/93 από τις Διευθύνσεις Αγροτικής Ανάπτυξης των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων. Όμως με τον ιδρυτικό νόμο του AGROCERT Ν.2637/98 εισάγεται η έννοια της πιστοποίησης των προϊόντων αυτών και η αρμοδιότητα του ελέγχου και της πιστοποίησης στον AGROCERT.


2. Ο κανονισμός ΚΑΝ(Ε.Ο.Κ.) 2082/92 αφορά Ειδικά Παραδοσιακά Προϊόντα Εγγυημένα (Ε.Π.Π.Ε.) ιδιότυπα.


Ως ιδιοτυπία νοούνται τα στοιχεία ή σύνολο στοιχείων με τα οποία ένα γεωργικό προϊόν ή ένα τρόφιμο διακρίνεται σαφώς από αλλά παρεμφερή που ανήκουν στην ίδια κατηγορία.
Πρόκειται για προϊόντα κυρίως μεταποίησης η σύσταση των οποίων ή και ο τρόπος παρασκευής τους έχουν ιστορία δεκαετιών ή και αιώνων πολλές φορές.


Για να κατοχυρωθούν τα προϊόντα Ε.Π.Π.Ε. πρέπει, σύμφωνα με τον Κανονισμό να πληρούν δύο βασικές προϋποθέσεις, να είναι ιδιότυπα δηλαδή να παρουσιάζουν χαρακτηριστικά που τα διαφοροποιούν από αλλά παρεμφερή και να είναι παραδοσιακά.
Με την έγκριση του φακέλου ανοίγει ο δρόμος για την πιστοποίηση των προϊόντων από τον AGROCERT με την πιστοποίηση και την απονομή ειδικών σημάνσεων ενισχύονται τα υψηλής ποιότητας προϊόντα και σε συνδυασμό με τις δράσεις του περιβαλλοντικού τουρισμού δίνουν ώθηση στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών.


3. Οι κανονισμοί ΚΑΝ(Ε.Ο.Κ.) 2092/91 και ΚΑΝ(Ε.Κ.) 1804/99 οι αποφάσεις Κ.Υ.Α. 332221/11.01.2001 και Κ.Υ.Α. 851178/26.03.2001 και ο Κανονισμός αξιολόγησης ΒΓΟΕ-R-01/0200 της AGROCERT


Αφορά προϊόντα της Βιολογικής Γεωργίας και Κτηνοτροφίας, ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΟΡΕΙΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ, ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ.


Με την πιστοποίηση των ανωτέρω προϊόντων για το ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΚΑΙ ΝΗΣΙΩΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ δίνεται η δυνατότητα στους παραγωγούς να αποδεικνύουν την φιλοπεριβαλλοντική άσκηση των δραστηριοτήτων τους και να ενσωματώνουν στην τιμή του προϊόντος τις υπηρεσίες που προσφέρουν.


Οι προδιαγραφές καταρτίζονται από τον AGROCERT ενώ θεσπίζονται εθνικοί κανόνες πιστοποίησης και ενθαρρύνονται, προωθούνται και ενισχύονται προσπάθειες ανάδειξης των προϊόντων αυτών.


Τέλος θα θέλαμε να αναφερθούμε για το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων δηλαδή των Γεωλογικών πάρκων τα οποία είναι νομοθετικά προστατευόμενες περιοχές στις οποίες υπάρχουν γεωλογικά μνημεία όπως απολιθώματα, σπήλαια, ηφαίστεια, βραχομορφές κ.λ.π.

 

Το δίκτυο αυτό έχει βασικούς στόχους:

 

Την ανάλυση των τρόπων σύνδεσης των γεωλογικών πάρκων και γεωδιαδρομών με τα προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.

 

Την πληροφόρηση για τις νέες τάσεις που διαμορφώνονται στον τομέαü του τουρισμού και ειδικότερα στην ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού.

 


 
< Προηγ.   Επόμ. >