Ζούμε μέσα στην αμφισβήτηση που κυριαρχεί παντού, αμφισβήτηση των αξιών που μας κληροδότησαν οι πρόγονοί μας και στο ξεθεμέλιωμα των βασικών αρχών της ελληνικής ζωής.

Είναι ευοίωνο το γεγονός ότι υπάρχει τάση αναβίωσης παλαιών εθίμων από πολλούς φορείς.
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Παϊδοχωρίου Νεροχωρίου και Αγίων Πάντων αναβιώνει το έθιμο του Κλήδονα για να γνωρίσουν οι νεότεροι την πατρογονική κληρονομιά μας και να υπενθυμίσομε στους παλαιότερους καλούς παλιούς καιρούς.

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα ο άνθρωπος είναι δεμένος με τις μεγάλες και ανερμήνευτες δυνάμεις της φύσης. Ζητά από κάθε μυστηριακή δύναμη να γεμίσει το κενό της ψυχής του, να στηρίξει κάπου την ελπίδα του.

Με την έννοια αυτή η επίκληση και η επικοινωνία με τον Αη Γιάννη κάθε άλλο παρά αντιθρησκευτική ή αντιχριστιανική είναι.

Ο Ελληνας αντικατέστησε τους παλαιούς τύπους λατρείας με το χριστιανικό πνεύμα. Ετσι στη θέση του Απόλλωνα του Θεού του Ηλιου της Μουσικής και της Μαντικής τοποθέτησε τον Αη Γιάννη τον Πρόδρομο πάνω στην κρίσιμη και επικίνδυνη καμπή του χρόνου, για να δώσει καλή πορεία στο θερινό ήλιο, πάνω στην αλλαγή του ήλιου στηρίζει ο λαός τη μαντική δύναμη της ημέρας αυτής.

Την ημέρα αυτή (λέει ο λαός) ο ήλιος τρέμει κι είναι θαμπερός και η γη τρέμει και κρέμεται από τη μπαμπακερή κλωστή από όσα γίνονται.

Τις μαντικές παρατηρήσεις ο λαός θα τις στηρίξει στις πηγές της ζωής, τον  ήλιο, τη φωτιά και το νερό για να προμαντέψει το ριζικό του.

Θυμάμαι στα χωριά μας τη λαχτάρα των νέων (αγοριών και κοριτσιών) για να μάθουν τα μελλούμενα, και την τήρηση των εθίμων κατά γράμμα.

Την παραμονή στις αυλές ή στις πλατείες άναβαν τις φωτιές, έκαιγαν τους Μάηδες ή αστιβίδες για να πηδήξουν τρεις φορές να μην πάθουν κακό όλη τη χρονιά. Υστερα μάζευαν τη στάχτη και την έβαζαν ή την κοσκίνιζαν πίσω από την πόρτα και το πρωί έτρεχαν με αγωνία για να δουν τι γράφει (η μοίρα) ή τι σχήματα έχουν σχεδιαστεί και ανάλογα έδιναν διάφορες εξηγήσεις ερμηνείες. Πολλές φορές βέβαια περνούσε καμιά γάτα και η ερμηνεία του φαινομένου ήταν δυσκολότερη.

Την παραμονή επίσης γινόταν η ετοιμασία του Κλήδονα. Μια κόρη με το όνομα της Παναγίας δηλ. Μαρία, πρωτότοκη και να ζουν και οι δύο γονείς της, με το σταμνί (λαΐνα) πήγαινε στο πηγάδι ή τη στέρνα και έφερνε το "αμίλητο νερό". Το "αμίλητο νερό" θα έχει δύναμη ενισχυμένη.

Στην αυλή ή στην πλατεία όπου έβγαζαν τους κληδόνους, έφερναν όλοι το δικό τους ριζικάρι (κλήδονα) χρυσαφικό, φρούτο χαραγμένο με τα αρχικά του ονόματός τους ή κάτι δικό τους και το έριχναν στη λαΐνα (στάμνα).

Σκέπαζαν τη στάμνα με κόκκινο πανί (πετσέτα) σύμβολο δύναμης και ευρωστίας και με ένα μεγάλο κλειδί η Μαρία θα κλειδώσει τον κλήδονα με το δίστιχο. Κλειδώνουμε τον Κλήδονα με τ' Αη Γιαννιού τη χάρη κι απούχει καλό ριζικό, να δώσει και να πάρει.

Η στάμνα (με τα ριζικάρια) έμενε έξω όλη τη νύχτα για να επιδράσουν οι μαντικές δυνάμεις των άστρων.
Το πρωί νέες εκδηλώσεις γίνονταν.

Μόλις ξυπνήσουν βγαίνουν έξω ή στο δώμα και παρατηρούν τη σκιά τους. Αν είναι ακέφαλη θα'ναι κακό σημάδι. Κοιτάζουν επίσης τη στάχτη που είχαν βάλει πίσω από την πόρτα.

Ψάχνουν τα τρία κουκιά που είχαν βάλει στο μαξιλάρι τους (γυμνό - ημίγυμνο και με φλούδι) παίρνουν στη τύχη ένα και βγάζουν την οικονομική κατάσταση του γαμπρού.

Κοιτάζουν επίσης τα αλατισμένα συκόφυλλα που είχαν βάλει αποβραδίς αν είναι δροσερά ή αν έχουν μαραθεί (καλό ή κακό σημάδι). Το πρωί επίσης άπλωναν τα ρούχα (τα προικιά) από τις κασέλες για να μην "κοτσιμπιδιάσουν" και αν κρατηθούν γερά και άσπρα και να μην τα κατουρήσουν οι νεράϊδες.
Το μεσημέρι πήγαιναν στο πηγάδι ή στη στέρνα και εκεί με ένα καθρέφτη θα ψάξουν μέσα στο νερό να δουν πρόσωπα επιθυμητά. Οι ίδιες θα έχουν σκεπάσει το κεφάλι τους με ένα κόκκινο πανί.
Πολλές φορές μαζεύονταν τα μεσημέρια στ' αλώνια ή στις αυλές και έβγαζαν τους κληδόνους, άλλοτε πάλι τους έβγαζαν το βράδυ στις γειτονιές.

Και εδώ πάλι η Μαρία σαν νέα Πυθία άρχιζε την τελετή με το δίστιχο: Ανοίγομε τον Κλήδονα στ' Αη Γιαννιού τη χάρη, τση καλομοίρας το παιδί να πρωτοριζικάρει. Συνέχιζαν φιλικές και όμορφες μαντινάδες μέχρι να βγουν όλοι οι κλήδονες, τα ριζικάρια. Τους γύριζαν ξανά στη στάμνα και συνεχιζόταν οι μαντινάδες πιο τρυφερές - πειραχτικές - ερωτικές και την τρίτη φορά λέγονταν πεισματάρικες, σατυρικές, βωμολοχικές μαντινάδες (ξετσουλούκοτες).

Οταν τέλειωνε η διαδικασία έβαζαν το "αμίλητο νερό" στο στόμα τους και έφευγαν αμίλητοι (κρυφά), περιμένοντας να ακούσουν κάποιο όνομα, το οποίο θα είναι το όνομά του ή της ετέρου ημίσεος. Στο τέλος ακολουθούσε κέρασμα, τραγούδι, χορός. Εμείς φέτος στο Παϊδοχώρι θα συνεχίσομε με Μανόλη Κακλή - Γιώργο Βογιατζή και Παντελή Κρασαδάη. Και του χρόνου με υγεία.

χανιώτικα νέα

24062009